USTAWA

z dnia 11 kwietnia 2001 r.

o rzecznikach patentowych.

(Dz. U. Nr 49, poz. 509)

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 1. 1. Ustawa określa zasady i warunki wykonywania zawodu rzecznika patentowego oraz organizację i zakres działania samorządu rzeczników patentowych.

2. Zawód rzecznika patentowego jest zawodem zaufania publicznego.

3. Tytuł zawodowy "rzecznik patentowy" podlega ochronie prawnej.

Art. 2. Ilekroć w niniejszej ustawie jest mowa o sprawach własności przemysłowej - rozumie się przez to:

Art. 3. 1. Zawód rzecznika patentowego może wykonywać osoba, która spełnia wymagania określone niniejszą ustawą.

2. Rzecznik patentowy w wykonywaniu zawodu podlega tylko ustawom.

3. Rzecznik patentowy ma obowiązek wykonywać zawód zgodnie z zasadami etyki zawodowej i z należytą starannością.

4. Wykonywania zawodu rzecznika patentowego nie można łączyć z zatrudnieniem w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej, zwanym dalej "Urzędem Patentowym", lub Naczelnym Sądzie Administracyjnym.

Art. 4. 1. Zawód rzecznika patentowego polega na świadczeniu pomocy w sprawach własności przemysłowej osobom fizycznym, osobom prawnym oraz jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej.

2. Rzecznik patentowy wykonuje zawód, na warunkach określonych w ustawie, w kancelarii patentowej lub na rzecz pracodawcy.

3. Rzecznik patentowy może wykonywać zawód, na warunkach określonych w ustawie, także na podstawie umów cywilnoprawnych.

Art. 5. 1. Kancelaria patentowa może być utworzona i prowadzona wyłącznie w celu wykonywania zawodu rzecznika patentowego.

2. Kancelaria patentowa może być prowadzona przez rzecznika patentowego jednoosobowo, jako spółka cywilna lub jawna, w której przynajmniej połowa wspólników to rzecznicy patentowi, spółka partnerska, spółka komandytowa, w której komplementariuszami są wyłącznie rzecznicy patentowi, albo spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, w której większość udziałów mają rzecznicy patentowi.

3. Przedmiotem działalności spółki, o której mowa w ust. 2, może być wyłącznie prowadzenie kancelarii patentowej.

4. Przepisy ust. 1-3 nie ograniczają zatrudniania w kancelariach patentowych: rzeczników patentowych, aplikantów rzecznikowskich, zwanych dalej "aplikantami", oraz innych pracowników.

Art. 6. Przepisy niniejszej ustawy, dotyczące organizacji i form wykonywania zawodu rzecznika patentowego, stosuje się do wykonywania tego zawodu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 7. 1. Ogół rzeczników patentowych i aplikantów rzecznikowskich tworzy Polską Izbę Rzeczników Patentowych.

2. Polska Izba Rzeczników Patentowych reprezentuje jej członków i sprawuje pieczę nad należytym wykonywaniem zawodu rzecznika patentowego w granicach interesu publicznego oraz dla jego ochrony.

3. Polska Izba Rzeczników Patentowych ma osobowość prawną. Jej samodzielność podlega ochronie sądowej.

4. Ilekroć w niniejszej ustawie jest mowa o samorządzie - rozumie się przez to Polską Izbę Rzeczników Patentowych.

Rozdział 2

Wykonywanie zawodu rzecznika patentowego

Art. 8. 1. Rzecznik patentowy obowiązany jest, z wyłączeniem przypadków określonych w ust. 4, wykonywać nieprzerwanie zawód rzecznika patentowego.

2. Okres niewykonywania zawodu, trwający krócej niż dwa lata, nie przerywa ciągłości wykonywania zawodu, w rozumieniu ust. 1.

3. Na wniosek rzecznika patentowego, złożony przed upływem dwóch lat, okres, o którym mowa w ust. 2, może być przedłużony, jednakże o okres nie dłuższy niż 2 lata, przez Krajową Radę Rzeczników Patentowych.

4. Obowiązek wykonywania zawodu, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy rzeczników patentowych:

5. Do okresów przypadających po ustaniu okoliczności zwalniających z obowiązku wykonywania zawodu rzecznika patentowego, zgodnie z ust. 4, przepis ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.

6. W razie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego z powodu naruszenia przez rzecznika patentowego obowiązku, o którym mowa w ust. 1, od dnia uprawomocnienia się orzeczenia dyscyplinarnego biegnie na nowo okres, o którym mowa w ust. 2, bez możliwości jego przedłużenia. Przepisu niniejszego nie stosuje się w przypadku orzeczenia kary pozbawienia prawa wykonywania zawodu rzecznika patentowego.

Art. 9. 1. Rzecznik patentowy występuje w charakterze pełnomocnika w postępowaniu przed Urzędem Patentowym, Naczelnym Sądem Administracyjnym oraz przed innymi sądami i organami orzekającymi w sprawach własności przemysłowej.

2. Rzecznik patentowy może udzielić dalszego pełnomocnictwa (substytucji) innemu rzecznikowi patentowemu, a także w zakresie określonym w art. 36 ust. 1 - aplikantowi.

Art. 10. 1. Rzecznik patentowy może odmówić udzielenia pomocy w sprawach własności przemysłowej lub wypowiedzieć pełnomocnictwo tylko z ważnych powodów, o których informuje zainteresowanego.

2. Rzecznik patentowy, wypowiadając pełnomocnictwo lub umowę o pracę, obowiązany jest wykonać wszystkie niezbędne czynności, aby okoliczność ta nie miała negatywnego wpływu na dalszy tok prowadzonych przez niego spraw. W przypadku wypowiedzenia pełnomocnictwa powinien on wykonywać wszystkie niezbędne czynności jeszcze przez dwa miesiące, jeżeli nie nastąpiło wcześniejsze objęcie sprawy przez innego rzecznika patentowego lub odwołanie przez osobę, która udzieliła pełnomocnictwa.

3. Rzecznik patentowy jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić Urząd Patentowy oraz Krajową Radę Rzeczników Patentowych o podjęciu wykonywania zawodu i miejscu oraz formie jego wykonywania, o przejściu na emeryturę lub rentę, a także o każdej zmianie tych informacji.

4. W przypadku zawieszenia prawa wykonywania zawodu lub skreślenia rzecznika patentowego z listy rzeczników patentowych, Krajowa Rada Rzeczników Patentowych ustanawia, w razie konieczności, tymczasowego zastępcę. Krajowa Rada Rzeczników Patentowych może również ustanowić tymczasowego zastępcę rzecznika patentowego, który czasowo nie może wykonywać zawodu, a sam nie ustanowił zastępcy.

5. W przypadku zdarzenia powodującego trwałą utratę możliwości świadczenia przez kancelarię patentową pomocy w sprawach własności przemysłowej, Krajowa Rada Rzeczników Patentowych ustanawia tymczasowego zarządcę kancelarii. Do czasu ustanowienia przez osoby mające sprawy w tej kancelarii nowych pełnomocników, tymczasowy zarządca obowiązany jest zapewnić wykonywanie bieżących, niezbędnych czynności.

Art. 11. 1. Rzecznik patentowy przy wykonywaniu czynności zawodowych korzysta z wolności słowa i pisma w granicach określonych przepisami prawa i rzeczową potrzebą.

2. Nadużycie wolności, o której mowa w ust. 1, stanowiące ściganą z oskarżenia prywatnego zniewagę lub zniesławienie strony lub jej pełnomocnika, świadka, biegłego albo tłumacza, podlega wyłącznie odpowiedzialności dyscyplinarnej.

3. Rzecznik patentowy podczas i w związku z wykonywaniem czynności zawodowych korzysta z ochrony prawnej przysługującej adwokatowi.

4. Rzecznik patentowy nie może być związany poleceniem służbowym co do treści wydawanej opinii lub porady.

Art. 12. Rzecznik patentowy nie może przyjąć zastępstwa lub udzielić pomocy, jeżeli zastępował stronę przeciwną lub udzielił jej pomocy w tej samej bądź związanej z nią sprawie; nie może również przyjąć zastępstwa lub udzielić pomocy w sprawie, w której brał lub bierze udział z upoważnienia organów administracji rządowej lub samorządowej.

Art. 13. 1. Opłaty za czynności rzeczników patentowych, wykonujących zawód w kancelariach patentowych oraz zatrudnionych na podstawie umowy cywilnoprawnej, ustala umowa z klientem.

2. Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Prezesa Urzędu Patentowego oraz Krajowej Rady Rzeczników Patentowych, określi, w drodze rozporządzenia, wysokość opłat za czynności rzeczników patentowych przed organami wymiaru sprawiedliwości oraz przed Urzędem Patentowym działającym w trybie postępowania spornego, stanowiące podstawę do ustalenia kosztów zastępstwa, które mogą być zasądzone przez sąd lub orzeczone przez Urząd Patentowy.

3. Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Prezesa Urzędu Patentowego oraz Krajowej Rady Rzeczników Patentowych, określi, w drodze rozporządzenia, stawki minimalne za czynności rzeczników patentowych, o których mowa w ust. 1.

Art. 14. Rzecznik patentowy jest obowiązany zachować w tajemnicy wszelkie informacje, które uzyskał w związku z wykonywaniem czynności zawodowych.

Art. 15. 1. Rzecznik patentowy obowiązany jest do opłacania, na warunkach określonych w ustawie, składki na potrzeby samorządu, której wysokość ustala corocznie Krajowa Rada Rzeczników Patentowych.

2. Rzecznicy patentowi wymienieni w art. 8 ust. 4 pkt 1 opłacają składkę na potrzeby samorządu w wysokości 30 % składki, o której mowa w ust. 1.

Art. 16. 1. Rzecznik patentowy wykonujący zawód w kancelarii patentowej lub na podstawie umowy cywilnoprawnej podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy świadczeniu pomocy w sprawach własności przemysłowej.

2. Obowiązek określony w ust. 1 nie dotyczy rzeczników patentowych niewykonujących zawodu.

3. Minister właściwy do spraw finansów publicznych, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Rzeczników Patentowych i Polskiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporządzenia, ogólne warunki ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 1:

Art. 17. 1. Przepisy art. 11-15 stosuje się odpowiednio do aplikantów, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Składka opłacana przez aplikanta na potrzeby samorządu wynosi 50% składki, o której mowa w art. 15 ust. 1.

Rozdział 3

Uprawnienia do wykonywania zawodu rzecznika patentowego

Art. 18. 1. Prawo wykonywania zawodu rzecznika patentowego powstaje po złożeniu ślubowania, z dniem dokonania wpisu na listę rzeczników patentowych.

2. Listę rzeczników patentowych prowadzi Urząd Patentowy.

3. Lista rzeczników patentowych jest jawna.

4. Wpisu na listę rzeczników patentowych dokonuje się na wniosek zainteresowanego.

Art. 19. 1. Na listę rzeczników patentowych może być wpisany, kto:

2. Przepis ust. 1 pkt 1 nie narusza postanowień umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

3. O ile postanowienia umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, przewidują możliwość ubiegania się o wpis na listę rzeczników patentowych osób posiadających inne niż polskie obywatelstwo, osoba taka, spełniająca warunki określone w ust. 1 pkt 2-5, może być wpisana na tę listę, jeżeli wykaże, że włada językiem polskim w mowie i piśmie, w stopniu niezbędnym do prawidłowego wykonywania zawodu rzecznika patentowego.

Art. 20. 1. Wniosek o wpis na listę rzeczników patentowych, o którym mowa w art. 18 ust. 4, powinien być złożony w ciągu sześciu miesięcy od dnia złożenia egzaminu kwalifikacyjnego.

2. Złożenie wniosku po upływie terminu, o którym mowa w ust. 1, stanowi podstawę do wydania decyzji o odmowie wpisu.

Art. 21. 1. Od wymogu odbycia aplikacji rzecznikowskiej można zwolnić, w całości lub odpowiedniej części, osobę, która wykaże, że posiada określoną wiedzę lub praktykę w sprawach własności przemysłowej, przydatną do wykonywania zawodu rzecznika patentowego.

2. Zwolnienie od odbycia aplikacji rzecznikowskiej, zgodnie z ust. 1, następuje, na wniosek kandydata, w drodze uchwały Krajowej Rady Rzeczników Patentowych. Krajowa Rada Rzeczników Patentowych przesyła kopię uchwały, wraz z uzasadnieniem, Prezesowi Urzędu Patentowego.

3. Na uchwałę w sprawie zwolnienia od odbycia aplikacji rzecznikowskiej kandydatowi służy skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Art. 22. 1. Rota ślubowania składanego przez rzecznika patentowego ma następujące brzmienie: "Ślubuję uroczyście wykonywać zawód rzecznika patentowego sumiennie i zgodnie z prawem Rzeczypospolitej Polskiej, zachowywać tajemnicę zawodową, postępować godnie i uczciwie, kierując się zasadami etyki rzecznika patentowego."

2. Do roty ślubowania, o której mowa w ust. 1, rzecznik patentowy może dodać słowa "Tak mi dopomóż Bóg".

3. Ślubowanie odbiera Prezes Urzędu Patentowego w obecności przedstawiciela samorządu.

Art. 23. Urząd Patentowy wydaje rzecznikowi patentowemu, wpisanemu na listę rzeczników patentowych, legitymację, która potwierdza prawo wykonywania zawodu oraz używania tytułu zawodowego "rzecznik patentowy".

Art. 24. 1. Rzecznik patentowy traci prawo do wykonywania zawodu z dniem skreślenia z listy rzeczników patentowych.

2. Skreślenie z listy rzeczników patentowych następuje w przypadku:

3. W przypadku gdy przeciwko rzecznikowi patentowemu toczy się postępowanie dyscyplinarne lub sądowe o przestępstwo zagrożone środkiem karnym pozbawienia praw publicznych lub zakazu wykonywania zawodu rzecznika patentowego, do czasu ich zakończenia, można odmówić skreślenia z listy rzeczników patentowych pomimo wniosku, o którym mowa w ust. 2 pkt 1.

4. W przypadku skreślenia z listy rzeczników patentowych, ponowny wpis na listę może nastąpić, z zastrzeżeniem ust. 5 i 7, po ustaniu przyczyny skreślenia, na wniosek zainteresowanego, po zasięgnięciu opinii samorządu.

5. Jeżeli skreślenie nastąpiło w wyniku zarzutów dotyczących wykonywania zawodu, a także w razie znacznej przerwy, jaka nastąpiła po skreśleniu z listy, ponowny wpis na listę rzeczników patentowych może być uzależniony od złożenia egzaminu uzupełniającego, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach - również od odbycia uzupełniającej aplikacji rzecznikowskiej.

6. W decyzji uzależniającej ponowny wpis na listę rzeczników patentowych od złożenia egzaminu uzupełniającego lub także odbycia uzupełniającej aplikacji określa się zakres egzaminu, okres aplikacji i jej zakres, a także - jeżeli jest to niezbędne - okresy aplikacji uzupełniającej, po których aplikant może zastępować rzecznika patentowego w określonym zakresie.

7. Skreślenie z listy rzeczników patentowych z przyczyny określonej w ust. 2 pkt 4 nie daje prawa ubiegania się o ponowny wpis na listę rzeczników patentowych.

Art. 25. 1. Decyzję o wpisie lub odmowie wpisu na listę rzeczników patentowych i o skreśleniu lub odmowie skreślenia z tej listy, a także decyzję uzależniającą dokonanie wpisu od odbycia uzupełniającej aplikacji rzecznikowskiej lub złożenia egzaminu uzupełniającego, wydaje Prezes Urzędu Patentowego.

2. Na decyzje, o których mowa w ust. 1, służy skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

3. O wpisie na listę rzeczników patentowych i o skreśleniu z tej listy ogłasza się w organie urzędowym "Wiadomości Urzędu Patentowego".

4. Urząd Patentowy przesyła kopię decyzji o skreśleniu rzecznika patentowego z listy rzeczników patentowych pracodawcy tego rzecznika.

Art. 26. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, wzór i sposób prowadzenia listy rzeczników patentowych oraz wzór legitymacji rzecznika patentowego, a także wysokość opłat pobieranych przez Urząd Patentowy od wniosku o wpis bądź zmianę wpisu na liście rzeczników patentowych. Lista rzeczników patentowych powinna zawierać w szczególności dane dotyczące rzecznika patentowego, jego wykształcenia, złożenia egzaminu kwalifikacyjnego oraz wpisu na listę, aktualnego miejsca i formy wykonywania zawodu oraz przerw w jego wykonywaniu, bądź skreślenia z listy rzeczników patentowych, a także adnotacje wskazujące na znajdujące się w aktach osobowych rzecznika patentowego dokumenty lub odpisy orzeczeń dyscyplinarnych, a także informacje o funkcjach pełnionych przez rzecznika patentowego w organach samorządu.

Rozdział 4

Aplikacja rzecznikowska

Art. 27. 1. Celem aplikacji rzecznikowskiej, zwanej dalej "aplikacją", jest przygotowanie aplikanta do samodzielnego i należytego wykonywania zawodu rzecznika patentowego.

2. Aplikacja trwa trzy lata i kończy się egzaminem kwalifikacyjnym.

3. Aplikację organizuje i prowadzi Krajowa Rada Rzeczników Patentowych.

Art. 28. 1. Aplikacja odbywa się pod kierunkiem patrona.

2. Patronem, o którym mowa w ust. 1, może być tylko rzecznik patentowy.

3. Aplikant otrzymuje zlecane mu systematycznie przez patrona prace i zadania praktyczne, które mogą być również wykonywane poza miejscem odbywania aplikacji.

Art. 29. 1. Na listę aplikantów może być wpisana osoba, która spełnia warunki określone w art. 19 ust. 1 pkt 1-4 i złoży oświadczenie o pokryciu kosztów aplikacji.

2. Wpis na listę aplikantów następuje po przeprowadzeniu konkursu kandydatów.

3. Przed przeprowadzeniem konkursu, o którym mowa w ust. 2, Krajowa Rada Rzeczników Patentowych ogłasza o możliwości składania przez zainteresowane osoby wniosków o wpis na listę aplikantów.

4. Ogłoszenie, o którym mowa w ust. 3, na wniosek Krajowej Rady Rzeczników Patentowych, Prezes Urzędu Patentowego zamieszcza w organie urzędowym Urzędu Patentowego "Wiadomości Urzędu Patentowego".

5. Termin składania wniosków, o których mowa w ust. 3, nie może być krótszy niż dwa miesiące od dnia ogłoszenia.

6. Podstawą wpisu kandydata na listę aplikantów jest uchwała Krajowej Rady Rzeczników Patentowych, stwierdzająca pozytywny wynik konkursu.

7. Aplikantowi wpisanemu na listę aplikantów Krajowa Rada Rzeczników Patentowych wydaje legitymację, ważną na czas określony.

8. Po podjęciu uchwały, o której mowa w ust. 6, Krajowa Rada Rzeczników Patentowych przekazuje Prezesowi Urzędu Patentowego wykaz osób wpisanych na listę, obejmujący następujące dane tych osób:

Art. 30. 1. Do obowiązków aplikanta należy:

2. Obowiązek przystąpienia do egzaminu kwalifikacyjnego dotyczy również osób zwolnionych w całości od odbycia aplikacji rzecznikowskiej.

Art. 31. Aplikacja polega w szczególności na systematycznym szkoleniu obejmującym, w niezbędnym wymiarze, wykłady i ćwiczenia z całokształtu wiedzy teoretycznej oraz samodzielnym wykonywaniu prac i zadań praktycznych.

Art. 32. 1. Do egzaminu kwalifikacyjnego dopuszcza się aplikanta, który zaliczył wszystkie przedmioty szkolenia.

2. Egzamin może być powtórzony - w razie niepomyślnego wyniku - jeden raz, w terminie ustalonym przez Krajową Radę Rzeczników Patentowych, nie wcześniej jednak niż sześć miesięcy i nie później niż rok od poprzedniego egzaminu.

Art. 33. 1. Egzamin kwalifikacyjny, o którym mowa w art. 32, przeprowadza Komisja Egzaminacyjna powołana przez Krajową Radę Rzeczników Patentowych.

2. W skład Komisji Egzaminacyjnej wchodzą:

Art. 34. 1. Za przeprowadzenie egzaminu pobierana jest od aplikantów opłata.

2. Opłaty przeznacza się na pokrycie kosztów egzaminu, w tym wynagrodzenia dla członków Komisji Egzaminacyjnej.

3. Wysokość opłaty określa Krajowa Rada Rzeczników Patentowych.

Art. 35. Po pomyślnym złożeniu egzaminu kwalifikacyjnego aplikant otrzymuje świadectwo.

Art. 36. 1. Po upływie osiemnastu miesięcy od rozpoczęcia aplikacji rzecznik patentowy kierujący aplikacją (patron) może upoważnić swojego aplikanta do zastępowania go we wszystkich czynnościach, z wyjątkiem występowania w charakterze pełnomocnika przed Sądem Najwyższym.

2. Za czynności, o których mowa w ust. 1, wykonywane przez aplikanta odpowiedzialność ponosi rzecznik patentowy kierujący aplikacją (patron).

Art. 37. Aplikanta skreśla się z listy aplikantów w drodze uchwały Krajowej Rady Rzeczników Patentowych:

Art. 38. Na uchwałę o odmowie wpisu na listę aplikantów oraz o skreśleniu z listy służy skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Art. 39. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, sposób przeprowadzenia konkursu o wpis na listę aplikantów, wzór i sposób prowadzenia tej listy oraz wzór legitymacji aplikanta, a także przedmiot i wymiar szkolenia oraz przedmiot egzaminu kwalifikacyjnego, jak również wysokość wynagrodzenia dla członków Komisji Egzaminacyjnej. Lista aplikantów powinna zawierać w szczególności dane dotyczące aplikanta, jego wykształcenia, miejsca zamieszkania i miejsca pracy, daty ukończenia szkolenia oraz daty i wyniku egzaminu kwalifikacyjnego, jak też skreślenia z listy aplikantów, a także adnotacje wskazujące na znajdujące się w aktach osobowych aplikanta dokumenty lub odpisy orzeczeń dyscyplinarnych.

Art. 40. Krajowa Rada Rzeczników Patentowych określa, w drodze uchwały, program, regulamin i szczegółowe zasady odbywania aplikacji z uwzględnieniem organizacji i formy szkolenia, a także tryb przeprowadzenia egzaminu kwalifikacyjnego i wzór świadectwa złożenia egzaminu. Program aplikacji oraz organizacja szkolenia powinny uwzględniać zakres czynności praktycznych, jakie może podejmować aplikant w toku aplikacji.

Art. 41. 1. Do aplikanta stosuje się odpowiednio, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, przepisy art. 18 ust. 1 i art. 24 ust. 1 oraz ust. 3 i 4.

2. Rota ślubowania składanego przez aplikanta ma następujące brzmienie: "Ślubuję uroczyście wykonywać obowiązki aplikanta rzecznikowskiego sumiennie i zgodnie z prawem Rzeczypospolitej Polskiej, zachowywać tajemnicę zawodową, postępować godnie i uczciwie, kierując się zasadami etyki rzecznika patentowego."

3. Do roty ślubowania, o której mowa w ust. 2, aplikant może dodać słowa "Tak mi dopomóż Bóg".

4. Ślubowanie składane przez aplikanta odbiera Prezes Polskiej Izby Rzeczników Patentowych w obecności przedstawiciela Urzędu Patentowego wyznaczonego przez Prezesa Urzędu Patentowego.

Rozdział 5

Samorząd rzeczników patentowych

Art. 42. Przynależność rzeczników patentowych i aplikantów do Polskiej Izby Rzeczników Patentowych jest obowiązkowa.

Art. 43. 1. Do zadań samorządu należy w szczególności:

2. Wykonując zadania, o których mowa w ust. 1, samorząd współdziała z organami władzy i administracji rządowej oraz samorządowej, a także z innymi samorządami zawodowymi i organizacjami społecznymi, jak również sprawuje orzecznictwo dyscyplinarne oraz prowadzi działalność wydawniczą.

Art. 44. 1. Organami samorządu są: Krajowy Zjazd Rzeczników Patentowych, Krajowa Rada Rzeczników Patentowych, Komisja Rewizyjna, Odwoławczy Sąd Dyscyplinarny, Sąd Dyscyplinarny i Rzecznik Dyscyplinarny oraz okręgowe zgromadzenia rzeczników patentowych.

2. Członkami organów samorządu, z zastrzeżeniem ust. 3, mogą być tylko rzecznicy patentowi mający miejsce zamieszkania i wykonujący zawód na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

3. Rzecznicy patentowi, niespełniający warunku określonego w ust. 2, mogą uczestniczyć w Krajowym Zjeździe Rzeczników Patentowych.

4. Kadencja organów samorządu trwa cztery lata, jednakże organy są obowiązane działać do czasu ukonstytuowania się nowo wybranych organów.

5. Członkowie organów mogą być odwołani przez organ, który ich wybrał.

6. Wybory do organów samorządu odbywają się w głosowaniu tajnym, przy nieograniczonej liczbie kandydatów.

Art. 45. Szczegółową strukturę organizacyjną, liczbę i granice okręgów oraz szczegółowe zasady działania samorządu i jego organów, tryb powoływania i odwoływania członków tych organów oraz uzupełniania ich składu, a także ogólne zasady ustalania liczby delegatów na Krajowe Zjazdy Rzeczników Patentowych, określa statut Polskiej Izby Rzeczników Patentowych.

Art. 46. 1. Organy samorządu podejmują uchwały zwykłą większością głosów, o ile statut nie stanowi inaczej.

2. Uchwały doręcza się niezwłocznie Prezesowi Urzędu Patentowego.

Art. 47. 1. W Krajowym Zjeździe Rzeczników Patentowych udział biorą, z zastrzeżeniem ust. 2, rzecznicy patentowi, którym przysługuje czynne prawo wyborcze, oraz, bez prawa głosowania, aplikanci.

2. Z upoważnienia Krajowego Zjazdu Rzeczników Patentowych, Krajowa Rada Rzeczników Patentowych zwołuje kolejny Zjazd jako zjazd delegatów, określając w regulaminie sposób przeprowadzenia wyborów delegatów oraz liczbę delegatów z poszczególnych okręgów.

3. W Krajowym Zjeździe Rzeczników Patentowych, odbywającym się jako zjazd delegatów, udział biorą delegaci wybrani w okręgach spośród ogółu rzeczników patentowych oraz, z głosem doradczym, niebędący delegatami członkowie ustępującej Krajowej Rady Rzeczników Patentowych, Przewodniczący Odwoławczego Sądu Dyscyplinarnego, Przewodniczący Sądu Dyscyplinarnego, Przewodniczący Komisji Rewizyjnej oraz Rzecznik Dyscyplinarny.

4. Krajowy Zjazd Rzeczników Patentowych zwołuje Krajowa Rada Rzeczników Patentowych nie później niż na 7 dni przed upływem kadencji organów samorządu.

Art. 48. 1. Krajowy Zjazd Rzeczników Patentowych, zwany dalej "Krajowym Zjazdem", stanowi najwyższą władzę samorządu.

2. Do Krajowego Zjazdu należy:

Art. 49. 1. Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Rzeczników Patentowych, zwany dalej "Nadzwyczajnym Krajowym Zjazdem", zwołuje Krajowa Rada Rzeczników Patentowych:

2. Nadzwyczajny Krajowy Zjazd powinien być zwołany, ze wskazaniem porządku obrad, w ciągu dwóch miesięcy od dnia wpływu wniosku o zwołanie Zjazdu.

3. Porządek obrad Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu może być na Zjeździe, drogą głosowania, rozszerzony. Nie dotyczy to rozszerzenia porządku obrad o wybór nowych organów samorządu.

Art. 50. 1. Krajową Radę Rzeczników Patentowych stanowią przewodniczący i członkowie wybrani przez Krajowy Zjazd oraz dziekani.

2. Prezydium Krajowej Rady Rzeczników Patentowych stanowią przewodniczący oraz wybrani przez Krajową Radę ze swojego grona zastępcy przewodniczącego, sekretarz, skarbnik i członkowie.

3. Prezydium Krajowej Rady Rzeczników Patentowych jest organem wykonawczym tej Rady i zdaje jej sprawę ze swej działalności.

Art. 51. Do Krajowej Rady Rzeczników Patentowych należy:

Art. 52. Komisja Rewizyjna sprawuje kontrolę działalności statutowej Krajowej Rady Rzeczników Patentowych.

Art. 53. 1. Sąd Dyscyplinarny rozpatruje sprawy dyscyplinarne rzeczników patentowych i aplikantów, wniesione przez Rzecznika Dyscyplinarnego, oraz zażalenia na postanowienia Rzecznika Dyscyplinarnego.

2. Odwoławczy Sąd Dyscyplinarny rozpatruje środki odwoławcze od orzeczeń Sądu Dyscyplinarnego.

3. Rzecznik Dyscyplinarny prowadzi postępowanie wyjaśniające oraz składa wnioski o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego.

Art. 54. 1. Rzecznicy patentowi i aplikanci zamieszkali w danym okręgu tworzą Okręgowe Zgromadzenie Rzeczników Patentowych.

2. Rzecznicy patentowi i aplikanci zamieszkali poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przynależą do okręgu obejmującego m. st. Warszawę.

3. Do Okręgowego Zgromadzenia Rzeczników Patentowych należy:

4. Okręgowe Zgromadzenie Rzeczników Patentowych zwołuje dziekan.

Art. 55. Działalność samorządu jest finansowana:

Art. 56. 1. Prezes Urzędu Patentowego może zaskarżyć do Sądu Najwyższego sprzeczną z prawem uchwałę organu samorządu, w terminie trzech miesięcy od dnia jej doręczenia. Sąd Najwyższy utrzymuje zaskarżoną uchwałę w mocy bądź uchyla ją i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania właściwemu organowi samorządu, ustalając wytyczne co do sposobu jej załatwienia. Wytyczne te są wiążące dla organu samorządu.

2. Prezes Urzędu Patentowego może zwrócić się do Krajowego Zjazdu lub Krajowej Rady Rzeczników Patentowych o podjęcie uchwały w określonej sprawie należącej do właściwości samorządu. Uchwała Krajowej Rady Rzeczników Patentowych powinna być podjęta w terminie dwóch miesięcy, a uchwała Krajowego Zjazdu - na najbliższym Zjeździe.

3. Krajowa Rada Rzeczników Patentowych przedstawia corocznie Prezesowi Urzędu Patentowego pisemną informację o działalności samorządu, a także, na bieżąco, o funkcjach pełnionych przez rzeczników patentowych w organach samorządu.

Rozdział 6

Odpowiedzialność dyscyplinarna

Art. 57. 1. Rzecznik patentowy i aplikant podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za zawinione, nienależyte wykonywanie zawodu rzecznika patentowego i innych obowiązków określonych w ustawie, a zwłaszcza za czyny sprzeczne ze ślubowaniem.

2. Od odpowiedzialności dyscyplinarnej wyłączone są czyny, do których mają zastosowanie przepisy Kodeksu pracy dotyczące porządku i dyscypliny pracy.

Art. 58. 1. Karami dyscyplinarnymi są:

2. W razie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego z powodu popełnienia kilku przewinień dyscyplinarnych, Sąd Dyscyplinarny ocenia je i wymierza jedną karę, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności popełnienia tych przewinień.

3. Kara zawieszenia prawa wykonywania zawodu rzecznika patentowego pociąga za sobą utratę biernego i czynnego prawa wyborczego do organów samorządu na czas zawieszenia i okres trzech lat następujący po odbyciu kary.

4. Kara nagany z ostrzeżeniem oraz kara pieniężna pociąga za sobą utratę biernego prawa wyborczego do organów samorządu na okres trzech lat od dnia uprawomocnienia się orzeczenia.

5. Obok kary nagany z ostrzeżeniem oraz kary pieniężnej można w stosunku do rzecznika patentowego orzec dodatkowo zakaz wykonywania patronatu na czas od roku do pięciu lat.

6. Obok kary zawieszenia prawa wykonywania zawodu rzecznika patentowego orzeka się dodatkowo zakaz wykonywania patronatu na czas od dwóch lat do lat dziesięciu, jednakże nie krócej niż na okres zawieszenia.

7. Wobec aplikantów nie orzeka się kar, o których mowa w ust. 1 pkt 3 i 4.

8. Orzekając wobec aplikanta karę wydalenia z aplikacji, można orzec jednocześnie zakaz ponownego ubiegania się o wpis na listę aplikantów.

9. W razie orzeczenia wobec aplikanta kary dyscyplinarnej wydalenia z aplikacji, ponowne przystąpienie do konkursu o wpis na listę aplikantów może nastąpić po upływie trzech lat od dnia uprawomocnienia się orzeczenia dyscyplinarnego, chyba że orzeczenie to przewiduje jednocześnie zakaz ponownego ubiegania się o wpis na listę aplikantów.

Art. 59. 1. Postępowanie dyscyplinarne o ten sam czyn toczy się niezależnie od postępowania karnego lub odrębnego postępowania dyscyplinarnego wynikającego z przepisów szczególnych, którym podlega obwiniony. Postępowanie dyscyplinarne może być zawieszone do czasu zakończenia postępowania karnego.

2. W razie wszczęcia przeciwko rzecznikowi patentowemu postępowania karnego, Sąd Dyscyplinarny może zawiesić prawo wykonywania zawodu na okres do zakończenia toczącego się postępowania. Zawieszenie prawa wykonywania zawodu może nastąpić również w przypadku uporczywego uchylania się obwinionego od udziału w postępowaniu dyscyplinarnym.

3. Na postanowienia w sprawach, o których mowa w ust. 2, przysługuje zażalenie do Odwoławczego Sądu Dyscyplinarnego, w terminie miesiąca od dnia doręczenia odpisu postanowienia.

4. Zawieszenie prawa wykonywania zawodu, o którym mowa w ust. 2, pociąga za sobą utratę biernego i czynnego prawa wyborczego do organów samorządu na czas zawieszenia.

Art. 60. 1. Postępowanie dyscyplinarne przed Sądem Dyscyplinarnym wszczyna się na wniosek Rzecznika Dyscyplinarnego, po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego.

2. Rzecznik Dyscyplinarny wszczyna postępowanie wyjaśniające z własnej inicjatywy lub na wniosek Prezesa Polskiej Izby Rzeczników Patentowych albo Prezesa Urzędu Patentowego.

Art. 61. 1. Postępowania dyscyplinarnego nie wszczyna się, a wszczęte umarza się, jeżeli zaszła okoliczność, która zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania karnego wyłącza ściganie.

2. Nie można wszcząć postępowania dyscyplinarnego:

3. Jeżeli jednak czyn zawiera znamiona przestępstwa, przedawnienie dyscyplinarne nie następuje wcześniej niż przedawnienie przewidziane w ustawie - Kodeks karny.

4. Bieg przedawnienia dyscyplinarnego przerywa każda czynność Rzecznika Dyscyplinarnego w sprawie.

5. W razie śmierci obwinionego przed ukończeniem postępowania dyscyplinarnego, toczy się ono nadal, jeżeli zażąda tego - w terminie dwóch miesięcy od dnia zgonu obwinionego - jego małżonek, krewny w linii prostej, brat lub siostra.

6. Postanowienie o umorzeniu postępowania wyjaśniającego wydane przez Rzecznika Dyscyplinarnego traci moc, jeżeli postępowanie wyjaśniające wszczęte zostało na wniosek Prezesa Polskiej Izby Rzeczników Patentowych lub Prezesa Urzędu Patentowego i umorzeniu postępowania w terminie trzech miesięcy od dnia doręczenia odpisu postanowienia sprzeciwi się wnioskodawca.

Art. 62. 1. Rozprawa przed Sądem Dyscyplinarnym jest jawna dla rzeczników patentowych i aplikantów. Na rozprawie może być obecny poszkodowany.

2. W postępowaniu dyscyplinarnym obwiniony ma prawo korzystać z wybranego przez siebie obrońcy.

3. Sąd Dyscyplinarny może odstąpić od wymierzenia kary dyscyplinarnej, jeżeli przewinienie jest mniejszej wagi.

Art. 63. 1. Od orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego obwinionemu oraz Rzecznikowi Dyscyplinarnemu przysługuje odwołanie do Odwoławczego Sądu Dyscyplinarnego, w terminie miesiąca od dnia doręczenia odpisu orzeczenia.

2. W razie śmierci obwinionego przed upływem terminu, o którym mowa w ust. 1, do wniesienia odwołania od orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego przepis art. 61 ust. 5 stosuje się odpowiednio.

3. Do postępowania przed Odwoławczym Sądem Dyscyplinarnym przepis art. 62 stosuje się odpowiednio.

Art. 64. 1. Członkowie Sądu Dyscyplinarnego oraz Odwoławczego Sądu Dyscyplinarnego są w zakresie orzekania niezawiśli i podlegają wyłącznie przepisom prawa.

2. Członkowie Sądu Dyscyplinarnego i Odwoławczego Sądu Dyscyplinarnego orzekają na podstawie swego przekonania opartego na swobodnej ocenie całokształtu dowodów z uwzględnieniem okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść obwinionego.

Art. 65. 1. Odpis prawomocnego orzeczenia skazującego na karę dyscyplinarną dołącza się do akt osobowych obwinionego, prowadzonych wraz z listą rzeczników patentowych lub odpowiednio z listą aplikantów.

2. W przypadku orzeczenia wobec aplikanta kary wydalenia z aplikacji, odpis prawomocnego orzeczenia przekazywany jest także Prezesowi Urzędu Patentowego.

Art. 66. 1. Orzeczenie wraz z uzasadnieniem wydane przez Odwoławczy Sąd Dyscyplinarny doręcza się obwinionemu, Ministrowi Sprawiedliwości, Prezesowi Urzędu Patentowego, Prezesowi Polskiej Izby Rzeczników Patentowych i Rzecznikowi Dyscyplinarnemu, którym przysługuje kasacja do Sądu Najwyższego.

2. Orzeczenie, od którego służy kasacja, nie podlega wykonaniu do czasu wniesienia kasacji lub bezskutecznego upływu terminu do jej wniesienia.

3. Kasacja może być wniesiona z powodu rażącego naruszenia prawa, jak również rażącej niewspółmierności kary dyscyplinarnej.

4. Kasację wnosi się do Sądu Najwyższego za pośrednictwem Odwoławczego Sądu Dyscyplinarnego w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem.

5. Od kasacji, o której mowa w ust. 1, nie uiszcza się opłaty sądowej.

6. Orzeczenie, od którego wniesiono kasację, nie podlega wykonaniu do czasu rozpoznania kasacji.

7. Sąd Najwyższy rozpoznaje kasację na rozprawie w składzie trzech sędziów.

8. Do rozpoznania kasacji, o której mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego, z wyłączeniem art. 526 § 2 oraz art. 530 § 2 i 3.

Art. 67. 1. Usunięcie adnotacji na liście rzeczników patentowych lub liście aplikantów, a także odpisu orzeczenia dyscyplinarnego z akt osobowych obwinionego następuje z urzędu po upływie:

Pomimo usunięcia z listy rzeczników patentowych adnotacji o zawieszeniu prawa wykonywania zawodu, z akt osobowych nie usuwa się odpisu orzeczenia do dnia upływu okresu kar dodatkowych bądź okresu utraty biernego lub czynnego prawa wyborczego do organów samorządu.

2. Nie usuwa się z akt odpisu orzeczenia dyscyplinarnego ani adnotacji na liście rzeczników patentowych lub liście aplikantów w przypadku kary pozbawienia prawa wykonywania zawodu rzecznika patentowego lub wydalenia aplikanta z aplikacji z jednoczesnym orzeczeniem zakazu ponownego ubiegania się o wpis na listę aplikantów.

Art. 68. Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Prezesa Urzędu Patentowego oraz Krajowej Rady Rzeczników Patentowych określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb postępowania dyscyplinarnego, w tym orzekania, a także właściwość i skład sądów dyscyplinarnych oraz tryb powoływania członków składów orzekających, jak również sposób wykonywania orzeczeń i obliczania kosztów postępowania.

Rozdział 7

Zmiany w przepisach obowiązujących oraz przepisy przejściowe i końcowe

Art. 69. W ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071) w art. 33 w § 3 po wyrazach "radca prawny" dodaje się wyrazy "oraz rzecznik patentowy".

Art. 70. W ustawie z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz. U. Nr 74, poz. 368 i Nr 104, poz. 515, z 1997 r. Nr 75, poz. 471, Nr 106, poz. 679, Nr 114, poz. 739 i Nr 144, poz. 971, z 1998 r. Nr 162, poz. 1126, z 1999 r. Nr 75, poz. 853, z 2000 r. Nr 2, poz. 5, Nr 48, poz. 552, Nr 60, poz. 704 i Nr 91, poz. 1008 oraz z 2001 r. Nr 49, poz. 508) w art. 55 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:

"4. W sprawach skarg na działania lub bezczynność Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej ust. 3 stosuje się odpowiednio do uczestnika postępowania reprezentowanego przez rzecznika patentowego."

Art. 71. W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. Nr 133, poz. 883, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 50, poz. 580 i Nr 116, poz. 1216 oraz z 2001 r. Nr 42, poz. 474) w art. 43 w ust. 1 w pkt 5 po wyrazach "radcy prawnego," dodaje się wyrazy "rzecznika patentowego,".

Art. 72. W ustawie z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178 oraz z 2000 r. Nr 86, poz. 958 i Nr 114, poz. 1193) dotychczasową treść art. 87 oznacza się jako ust. 1 i dodaje ust. 2 w brzmieniu:

"2. Świadczący pomoc w zakresie własności przemysłowej nie jest przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów niniejszej ustawy. Działalność polegającą na świadczeniu pomocy w zakresie własności przemysłowej określają przepisy ustawy z dnia 11 kwietnia 2001 r. o rzecznikach patentowych (Dz. U. Nr 49, poz. 509)."

Art. 73. 1. Rzecznicy patentowi wpisani na listę rzeczników patentowych przed dniem wejścia w życie ustawy stają się rzecznikami patentowymi w rozumieniu niniejszej ustawy.

2. Rzecznicy patentowi, o których mowa w ust. 1, obowiązani są w terminie sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy do złożenia w Urzędzie Patentowym oraz Krajowej Radzie Rzeczników Patentowych oświadczenia w sprawie wykonywania zawodu. Niezłożenie oświadczenia w terminie jest podstawą do skreślenia rzecznika patentowego z listy rzeczników patentowych.

3. Z dniem wejścia w życie ustawy powstaje obowiązek wykonywania zawodu rzecznika patentowego na zasadach określonych w art. 8, również w odniesieniu do rzeczników patentowych, o których mowa w ust. 1, niewykonujących zawodu w dniu wejścia w życie ustawy.

Art. 74. Osoby, które przed dniem wejścia w życie ustawy nabyły uprawnienia do wpisu na listę rzeczników patentowych na podstawie dotychczasowych przepisów, mogą ubiegać się, w okresie sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, o wpis na listę rzeczników patentowych. Późniejsze złożenie wniosku o wpis na listę jest podstawą do wydania decyzji o odmowie wpisu.

Art. 75. 1. Osoby, które w dniu wejścia w życie ustawy odbywają szkolenia na rzeczników patentowych na podstawie dotychczasowych przepisów i ukończą je w przewidzianym terminie, przystępują do egzaminu kwalifikacyjnego i ubiegają się o wpis na listę rzeczników patentowych zgodnie z przepisami niniejszej ustawy, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Do osób, o których mowa w ust. 1, wymóg wykształcenia warunkujący wpis na listę rzeczników patentowych ocenia się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Art. 76. Jednostki organizacyjne rzeczników patentowych działające przed dniem wejścia w życie ustawy w formie nieodpowiadającej warunkom dla kancelarii patentowych, określonym w niniejszej ustawie, dostosują formę, skład osobowy i przedmiot działalności do przepisów tej ustawy w terminie pięciu lat od dnia wejścia w życie ustawy albo zakończą swą działalność w zakresie świadczenia pomocy w sprawach własności przemysłowej.

Art. 77. Postępowanie dyscyplinarne wobec rzeczników patentowych, wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie ustawy, toczy się według przepisów dotychczasowych.

Art. 78. 1. Organy samorządu, istniejące w dniu wejścia w życie ustawy, stają się organami samorządu w rozumieniu niniejszej ustawy i prowadzą swą działalność do końca kadencji.

2. Krajowa Rada Rzeczników Patentowych przygotuje i uchwali tymczasowy statut, w celu dostosowania go do wymogów określonych w ustawie przed zwołaniem pierwszego, po dniu wejścia w życie ustawy, Krajowego Zjazdu.

Art. 79. Traci moc ustawa z dnia 9 stycznia 1993 r. o rzecznikach patentowych (Dz. U. Nr 10, poz. 46).

Art. 80. Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej: A. Kwaśniewski